Thursday, March 7, 2024

ට්‍රැක් ලන්තයෙන් බිඳක්

 ඊයේ චාන්යා - 





අද චාන්යා - මිනිස්සු හරි ආත්මාර්ථකාමි.. තමන්ට සත පහක ප්‍රයෝජනයක් නැතත් කාව හරි එක බැල්මකින් එක වචනෙකින් හරි දමලා ගහලා මානසිකව වට්ටන්න තියෙනවා නම් ඒ අයට ඒක බොහොම විනෝදයක්,,, 


චාන්‍යා ප්‍රිසිලගෙ ගවුම ගැන දන්නව උනාට ප්‍රිසිලගෙ උගත්කම ගැන දන්නවද මන්ද. හොර ලෝයර් කෙනෙක් නෙමේ මේ ඇත්තම ළමා රෝග විශේෂඥ දොස්තර කෙනෙක්. උපාධි අරගෙන තියෙන්නෙ හාවඩ් ඇතුළු ඉහළම වි වි වලින්. ඒ ඔක්කොටම වඩා ලෝකෙන්ම හතරවැනි පෝසතා එක්ක යසට දීග කාගෙන ඉන්න එකම මදෑ සමහරැ වගේ සොකඩයන්ව බැඳල උන් පැදුරටත් නොකිය ගිහින් දැන් කිළිටි රෙදි සමාජ මාධ්‍ය වල අපුල්ලන මළ හෝන්තු එක්ක බලනකොට. ප්‍රිසිල කාලෙන් කාලෙට එක එක දේශපාළකයන්ගෙ දේශපාළන ගණිකාවක් උනෙත් නැහැ, ණයත් නෑ බයත් නෑ. ඒ ඇඳුම විතරක් නෙමේ, ඒ ගෑනි කොණ්ඩෙට ස්ටයිල් දාලත් නෑ, තඩි ඉමිටේෂන් ආබරණ ද දාලත් නෑ, මේකප් තට්ටු උළලත් නෑ. ඒක තමයි කොන්ෆිඩන්ස් එක. 


 ප්‍රිසිල කසාද බැන්දෙත් ගේ පිළිකන්නෙ චාම් ලෙස මිසක ගිනස් වාර්තා හෝ තියල ඉහළ හෝටලයක නොවේ. එදත් ඒ මනුස්සය අද වගේම තමා. චාම්. ලෝකයේ ධනවතෙක්ගෙ ගෑනියෙක් වෙන්න කැතයි කියල කවුරැ කිව්වත් ඉන්ජෙක්ශන් ගහල සුදු උනේ වත්, ප්ලාස්ටික් සජරි කලේ වත් නෑ, කොටින්ම එයා එයාගෙ පෙනුම ගැන හෝ චාම් කම ගැන ලැජ්ජ උනේ නෑ. මම හිතුවෙ ලන්කාවෙ කාන්තාවො ඒ අර්ථයෙන් හිතල තමන් එම්පවර් වෙන්න, කොන්ෆිඩන්ස් වෙන්න බලයි කියල.


අද චාන්‍යගෙ හෑල්ලෙ තියෙනව "එක කොල්ලෙක්ට ඕනෙ උනා මන් මහත කෙල්ලෙක් වෙන්න තව කෙල්ලෙක්ට ඕනෙ උනා මම් කෙට්ටු කෙල්ලෙක් වෙන්න.. තව කොල්ලෙක්ට ඕනෙ උනා මං කොන්ඩෙ වවන්න තව එකෙක්ට ඕනෙ උනා දිගට වවපු කොන්ඩෙ කපන්න.. 

මන් වයින් කරපු බෝනික්කෙක් වගෙ එක එකාට ඕනෙ ඕනෙ තාලෙට වෙනස් උනා..  අන්තිමෙ වෙනස් වෙන්න පුරුදු උනා"


අන්න ඒක තමයි ප්‍රිසිල නොකරන දේ මෙතන. එක එකා සතුටු කරන්නට නොයෑම. ඉන්දියාව කියන අන්ත දුප්පත් මිනිස්සු ඉන්න රටේ ධනපතියෙකුගෙ සුපිරි මඟුලේ, උපරිමේට ස්ටයිල් කරපු සුරෑපී නිළියන් ඉස්සරහ සහ ලෝකය ඉස්සරහ චාම් ලෙස තමන්ව ප්‍රසන්ට් කරල කියන දේ මොකක්ද කියල තේරැම් ගන්න තරම් පරිණත මිනිස්සුත් ඉන්නව.


චාන්‍ය කියනව "ඔයා මහතයි ඔයා කැතයි ඔයා කලුයි කියන මිනිස්සු ඉස්සරහා ඔලුව නමන් හිනා වෙලා ගිහින් එන්නම් කියන්න නෙමෙ


" අපෝ ඔයා මටත් වඩා මහත් වෙලා / කෙට්ටු වෙලා "😝



කියලා ඒ මිනිස්සුගෙම තියරියෙන් උත්තර  දෙන්න ඔයා දැනන් ඉන්න ඕනෙ" කියල. 


ප්‍රිසිල නියෝජනය කරන්නෙ මම වගේ එක එකාගෙන් ඇෆර්මේෂන් නොගන්න ශක්තිමත් ගෑනු, අඩුතරමේ මෙතැනදී. චාන්‍යගෙ උපදෙස අනුව ඒකයි මේක ලිව්වෙ.




Wednesday, February 28, 2024

අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහී බව (Unconscious bias) ගැන කතා කරමු




මොකක්ද හරියටම අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීබව කියන්නෙ? මේකෙ ඉන්ග්‍රීසි වචනෙ BIAS යන අකුරැ හතරට ගැළපෙන ලෙස Beliefs, Ideas, Assumptions, Stories යන තේරැම් යොදල අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීකම කියන්නෙ අපේ විශ්වාස, අදහස්/මත, උපකල්පන සහ කතා වල එකතුවක් මත යම් යම් දේට ඇති වූ පක්‍ෂපාතීකමක් නොහොත් නැඹුරැතාවයක් ලෙස හඳුන්වනවා. මෙම පක්‍ෂපාතීකම නොහොත් නැඹුරැතාවය අවිඥ්ඥානිකයි,  එනම් ඔබ තාර්කිකව සිතා මතා ඇති කර ගත්ත පුරැද්දකට වඩා කාලාන්තරයක් තිස්සේ ඔබ අහපු දැකපු විශ්වාස, අදහස්, මත, උපකල්පන සහ කතා මඟින් යටි හිතේ අතාර්කිකව ඔබට නොදැනීම තැම්පත් වූ නැඹුරැතාවයන් වේ.  

අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීකම  තේරැම් ගැනීම සඳහා අපි ඇස් පියාගෙන මනසින් කුඩා සිදුවීමක් ගැන උපකල්පනය කරමු. මේ මම කියන දේ ඇස් පියාගෙන මනසින් දකින එක මාතෘකාවට ගොඩක් වැදගත් නිසා ඔබ එසේ කරයි කියා සිතනවා. ඔබට කිසියම් සම්මන්ත්‍රණයකට රට යන්න අවස්ථාවක් ලැබිල නමුත් නියමිත දවසේ එයාපෝට් එකට යන්න කුමන හෝ හේතුවක් නිසා ප්‍රමාද වෙලා දැන් ඔබ ෆ්ලයිට් එක මිස් වෙයි කියල  බයේ හති දාගෙන කලබලේ  ඔබගේ වාහනයට නැගල සනත් නිශාන්තය වගේ රියැදුරැ අසුනේ කෙනාට උපදෙස් දෙනව එයාපෝට් එකට හයියෙන් යන්න, වාසනාවට කන්ටේනර් දෙයියො මුණ නොගැසී එයාපෝට් ගිහින් එකේ සිකියුරිටි එක හරහා ගොස් අන්තිම මොහොතෙ යන්තම් ගුවන් යානයට ඇතුළු වෙනවා. ඒ ඇතුළු වන තැන ඔබේ යානයේ පයිලට් ඔබට ආචාර කරනවා. ඔබ දෙයියනේ කියල බිස්නස් ක්ලාස් සුවපහසු අසුනක සිටින විට ෆ්ලයිට් ඇටෙන්ඩන් කෙනෙක් පැමිණ ඔබට කෑම පිළිගන්වනවා.

දැන් ඉහත සිදුවීමට අදාළව අපි ඔබේ මනසේ ඇඳුන චිත්තරෑප ටික ඇනලයිස් කරමු. පළමුවෙන්ම ඔබේ රියැදුරැ අසුනේ සිටි කෙනා ගැන කතා කරමු. අප අතුරින් බහුතරයකට මැවෙන චිත්ත රෑපය නම් දේශීය ලාන්කික පෙනුමක් ඇති මැදි වියේ පිරිමියෙක්. එතකොට පයිලට් ලෙස අප අතුරින් බහුතරයකට මැවෙන චිත්ත රෑපය නම් සුදු ජාතික පිරිමියෙක්. ෆ්ලයිට් ඇටෙන්ඩන් ලෙස සුරෑපී තරැණ දේශීය හෝ විදේශීය ගැහැණියක්. ඇයි අප එසේ චිත්තරෑප මවා ගත්තේ? උදාහරණයකට, ඇයි අපි සුදු ජාතික රියැදුරෙක්, කළු ජාතික පයිලට්  කෙනෙක් හෝ පිරිමියෙක්/වයසක ආකර්ශනීය පෙනුමක් නැති කාන්තා ෆ්ලයිට් ඇටෙන්ඩන් කෙනෙක් අපේ චිත්ත රෑප වල මවා නොගත්තේ? ඒ අපගේ අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීබව නිසායි. 

ලාන්කික සමාජයේ පහළ රස්සාවක් ලෙස සැළකෙන රියැදුරැ රස්සාව ලාන්කික සමාජයේ ඉහළ පිළිගැනීමක් ඇති සුදු හම සහිත සුද්දෙක් කරනවා දකින්නට ඔබ යටි හිතින් මැළි වෙනවා. එය සුදු හම උත්කර්‍ෂයට නoවමින් ඔබේ සමාජයේ විශ්වාස, අදහස්/මත, උපකල්පන සහ කතා නිරතුරැව අසා දැක  ඔබේ යටි හිතේ අතාර්කිකව සහ ඔබට නොදැනීම තැම්පත් වූ නැඹුරැතාවය නොදැනම ඔබෙන් එළියට ආ ආකාරයයි. පයිලට් ලෙස අප අතුරින් බහුතරයකට මැවෙන චිත්ත රෑපය සුදු ජාතික පිරිමියෙක් උනෙත් ඒ කාරණය නිසාමයි. ෆ්ලයිට් ඇටෙන්ඩන් ලෙස සුරෑපී තරැණ දේශීය හෝ විදේශීය ගැහැණියක් පෙනුනෙත් ලාන්කික සමාජයේ ෆ්ලයිට් ඇටෙන්ඩන් තනතුර ලින්ගික ඇපීල් එකක් සහිත විය යුතුයි යන යල් පැන ගිය මතය කාලාන්තරයක් තිස්සේ ඔබ අහපු දැකපු විශ්වාස, අදහස්, මත, උපකල්පන සහ කතා මඟින් යටි හිතේ අතාර්කිකව  නොදැනීම තැම්පත් වූ නිසා.

 කවදාවත් ලන්කාවෙන් පිට නොගිය කෙනෙක් කියන්නට පුළුවන් ලන්කාවේ ඉතින් සියළුම රියැදුරන් පාහේ දේශීය අය නිසා එසේ හිතුනා කියල. ඒ වගේම ශ්‍රී ලන්කන් වගේ ගෝත්‍රික එයාලයින්ස්  ෆ්ලයිට් ඇටෙන්ඩන්ලගෙ සෙක්‍ෂුවල් ඇපීල් එක තවමත් උඩදාගෙන ඉන්න නිසා ඒ ඇඩ් දැකල දැකල එසේ හිතුනා කියල.  ඒකම තමා ඉතින් අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීබවට මූලික වෙන්නේ. තමන්ට හුරැ පුරැදු දේ තමා ඉබේම තමන්ට කම්ෆටබල් වෙන්නෙ. 

ඔබේ යටි හිතේ මෙසේ තැන්පත් වූ විශ්වාස, අදහස්/මත, උපකල්පන සහ කතා බොහෝ විට ඔබේ පරම්පරාවට කළින් පරම්පරා වල ඒවා. මොකද මේව ඔළුවට වැටී බ්‍රේන් වොෂ් වෙන්න පටන් ගන්නේ අප කුඩා කාළයේ සිටමයි. අපව බ්‍රේන් වොෂ් කරන්නේ ගොඩක් වෙලාවට කළින් පරම්පරා වල වැඩිහිටියන්. නමුත් අද වන විට පරිණාමය වේගවත් නිසා කළින් පරම්පරා වල වැඩිහිටියන් ඔළුවට දාපු අදහස් බොහොමයක් අද වෙද්දි යල් පැන ගොස් තිබෙන නමුත් ඒවා අපේ යටි හිතේ තදින්ම කාවැදී තියෙනවා. අපේ ආච්චිල සීයල සුදු අධිරාජ්‍යයේ යටත් වැසියන් වූ නිසා   සුද්දො ඉස්සරහ දෙකට නැමිල වැඳ වැටිල සුදු හම කරේ තබා ගන්න ඇති, නමුත් අද අපි සුද්දන් සමඟ උරෙනුර ගැටී එකට ඉන්නවා, ඒ නිසා අද කළු සමක් සහිත අපට සුදු ඩ්‍රයිවර් කෙනෙක් සමඟ ගමනක් යෑම අරැමයක් නොවේ, අපේ ආච්චිල සීයලගේ යුගයේ කළු ජාතිකයන් වහළුන් ලෙස සළකා සියළු වරප්‍රසාද ඇහිරීම නිසා ඔවුන්ට පයිලට්ල වෙන්න බැරි උනාට අද එසේ නොවේ, එදා ෆ්ලයිට් ඇටෙන්ඩන්ල ලින්ගික භාණ්ඩ මෙන් භාවිතා උනත් අද එය වෙනස්, ඕනෑතරම් පිරිමි සහ වයසක කාන්තාවන් සුදුසුකම් මත මෙම රැකියාවේ යෙදෙනවා. https://www.youtube.com/watch?v=fqOVSNgs_gc

අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීකම අප සියළු දෙනාටම අඩු වැඩි වශයෙන් තියෙන දෙයක්, ඒක පරිණාමයේදී අපේ පැවැත්මට ඉවහල් උන මනුශ්‍ය ස්වභාවයක්. ඉහත උදාහරණයේ සඳහන් කරපු චරිත තුනට ඔබට කම්ෆටබල් ජාති ආගම් වයස හැඩ රැව සහ ලින්ගය හෝ වෙනත් සාධක මනසින් ආදේශ කර ගත්තාට කාටවත් ඔබට දොස් කියන්නට බැහැ. කාටවත් ඔබට බල කරන්නට අයිතියක් නැහැ ඇයි මනසින් ආදේශ කර ගත් රියැදුරා සුදු ජාතික ගෑනියෙක් නොවුනේ, ඇයි පයිලට් කළු ජාතික ට්‍රානියෙක් නොවුනේ, ආදී ලෙස.

නමුත් මෙම අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීබව නිසා ගැටළුවක් ඇති වන්නේ සැබෑ ජීවිතයේදී   ඔබට කම්ෆටබල් නොවන ජාති ආගම් වයස හැඩ රැව ලින්ගය හෝ වෙනත් සාධක සහිත පුද්ගලයන් ඒ ඒ භූමිකා වලදී ඔබට හමු වන විට, අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීකම නිසා ඔබ ඔවුන්ට රිඇක්ට් කරන ආකාරය නුසුදුසු හෝ එතනිනුත් එහා ගොස් අනතුරැදායක විය හැකි නිසායි. උදාහරණයකට, ඔබේ ගුවන් යානයේ පයිලට් උස මහත සුදු ජාතිකයෙක් නොවී කළු ජාතිකයෙක් හෝ කුඩා ශරීරයක් සහිත ඉන්ග්‍රීසි කැඩි කැඩි වගේ කතා කරන චීන කාන්තාවක් නම්,  ඔබ අන්කොම්ෆර්ටබල් වී, ඔවුන් මොනතරම් සුදුසුකම් සහිත හෝ දක්‍ෂ වුවත් එම යානයේ යාමට බිය වෙනවා නම්, ඔවුන්ට සුදු ජාතික පයිලට්ට වඩා පහත් කර සළකනවානම්, ඔබ සැබැවින්ම ඔවුන්ට කරන්නේ අසාධාරණයකි. හිතන්න මගීන් හැමෝම ඔබ වගේ උනොත්, එයාලයින්ස් පයිලට්ල ලෙස බඳවගන්න බලන්නේ කොළිෆයි මදි උවත් සුදු පිරිමි පමණයි, ඒක අනිත් රේසස් සහ ලින්ගිකයන්ට අසාධාරණයි. ඒ වගේම එකම වැරැද්ද සුදු පිරිමි, කළු පිරිමි, සහ චීන ගැහැණු පයිලට්ල කලොත් ඔබට මහ විසාලෙට පේන්නේ කළු පිරිමි, සහ චීන ගැහැණු පයිලට්ල කරපු වරද වන අතර සුදු පිරිමි පයිලට් ගේ වරද ඔබට පේන්නේ කුඩාවටයි. 

මේ අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීබව නිසා හටගන්නා අහේතුක බියවල් බොහෝ විට කෙළවර වන්නේ අහින්සක මිනිසුන් අගතියට පත් වීමෙනි. ඒ නිසා තමන්ට ඇති අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීබව ගැන ස්වයo අවබෝධයක් (self awareness) තිබීම ඉතා වැදගත් වේ. උදාහරණයක් ගත්තොත්, ඔබ ගුවන් සේවයක ඉන්ටවිවර් නම්, පයිලට්ල බඳව ගන්නා ඉන්ටවිව් එකකදී "මට මෙවැනි අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීබවක් තියෙනවා, ඒ නිසා මම අයදුම් කරැවන් ඉන්ටවිව් කරද්දී මගේ අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීබව මත වැරදි තීරණ නොගැනීමට පරිස්සම් විය යුතුයි" යන self awareness එක තිබිය යුතුයි. නැතිනම්, ඔබ සුදුසුකම් වලට වඩා Unconscious bias එකට නුසුදුස්සන් තනතුරැ වලට පත් කර ගෙන තම ආයතනයත් එහි සේවය ලබන්නන් සහ සුදුසුකම් සහිත පුද්ගලයන් පමණක් නොව බඳවාගත් නුසුදුස්සා ආදී හැමෝටම අගතියක් සිදු කරනු ඇති, යානය කඩා වැටුනොත් ඉහත සෑම පාර්ශවයක්ම ඔබේ තීරණයෙන් අගතියට පත් වේ. 

අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීබවේ ප්‍රධාන ආකාර කීපයක් නම්,


1. හුරැපුරැදු කම මත ඇති වන පක්ශග්‍රාහීබව (Affinity bias): අපට කුමන ආකාරයකින් හෝ  සමාන කම් තිබෙන අයට ඉබේ ඇති වන නැඹුරැව හෝ එක භාෂාව, ජාතිය, ආගම, කුළය, පාසැල ආදී සමානකම් නිසා ඇති වන නැඹුරැව මීට අයත්. 


2. සංජානනය මත ඇති වන පක්ශග්‍රාහීබව (Perception bias): විවිධ සමාජ කණ්ඩායම් ගැන ඒකාකෘති (stereotypes) සහ උපකල්පන මත ඇති වන පක්ශග්‍රාහීබව මීට අයත්. ලස්සනට ඇඳ පැළඳගත් කාන්තාවක් සහ දුප්පත් කාන්තාවක් වෙළඳසැළකට ඇතුළු වුනොත්, සේවකයන් වඩාත් පරික්‍ෂාකාරී වන්නේ දුප්පත් කාන්තාව සොරකම් කරයිද කියායි. මොකද ඇඳුම මගින් කෙනෙක්ව මැනීමේ නැඹුරැව නිසා. 


3. රැස් වළල්ලේ බලපෑම/ හැලෝ ඉෆෙක්ට් (Halo effect): හැලෝ එක කියන්නෙ දේව රෑප ආදියේ ඔළුවට ඉහළින් ඇති රැස් වලල්ලයි. මේ නැඹුරැවට Halo effect කියන්නෙ, අපිට සමහර මිනිසුන්ව ඔවුන් දුටු පමණින් ඔවුන් ගැන කිසිවක් නොදැන වුවද ඔවුන්ට එවැනි රැස් වලල්ලක් ඇති සේ ගිණිකණ වැටී ආකර්ශණය වීමයි. මෙහිදී ඔබ ඔවුන්ට ඔබ විසින් උපකල්පනය කල හොඳ ආදේශ කරයි. උදාහරණයකට, නිලියක්  එක්තරා ටෙළියක ඉතා අහින්සක චරිතයක් රඟපායි. ඒ චරිතය ඔබේ අයිඩියල් වයිෆ් මැටීරියල් එක නිසා ඔබ ඒ චරිතයට පට්ට ආසයි. මේ අතර ඔබ බසයේ එම නිළියගේ රෑපයට මදක් සමාන කෙල්ලක් දකී. ඔබ ඒ කෙල්ලට දුටු මතින් ආකර්ශණය වේ. මෙහිදී ඔබ ඉබේම ඒ  ටෙළි චරිතයේ හොඳ ගතිගුණ අර බසයේ ගිය කෙල්ලට ඇති බවට සිතීමේ ලොකු නැඹුරැවක් ඇත (නමුත් ඒ කෙල්ලගේ ගතිගුණ ගැන ඔබ මුකුත් නොදනී).  


4. තහවුරු කිරීම සඳහා ඇති වන පක්ශග්‍රාහීබව (Confirmation bias): අපේ විශ්වාස, අදහස්/මත, උපකල්පන සහ කතා  තහවුරු කර ගැනීමේ නැඹුරැවයි. උදාහරණයකට, දෙමළ මිනිස්සු හැමෝම සින්හළ බෞද්ධයන්ගේ හතුරන් ලෙස යටි හිතේ තැම්පත් වූ කෙනෙක් තම කාර්‍යාළයේ දෙමළ සගයා එවැන්නෙකැයි තහවුරු කර ගැනීමේ අවිඥ්ඤානික නැඹුරැවකින් පෙලේ. 

අවිඥ්ඤානික පක්ශග්‍රාහීබව ගැන තව දුරටත් දැන ගැනීමට බලන්න:

https://diversity.ucsf.edu/programs-resources/training/unconscious-bias-training

https://www.youtube.com/watch?v=GP-cqFLS8Q4

https://www.youtube.com/watch?v=dVp9Z5k0dEE






Monday, February 26, 2024

අද හවසට මා හමු වනු මැනවී- රැඟුම් බලන්නට කලාගාරයේ - මැනිපියුලේටින් යනු කුමක්ද ? (ගීතයක් ඇසුරින්)

 "අද හවසට මා හමු වනු මැනවී- රැඟුම් බලන්නට කලාගාරයේ" 

කියන සුජාතා අත්තනායකගේ ගීතය (https://www.youtube.com/watch?v=H0JyTUzkxzI) අහම්බෙන් ඇහුව අද. මොන හේතුවකට මන්ද සුජාතා අත්තනායකගේ ගීත වලට මම කැමති නෑ, මේ ගීතයත් යන්තම් මුල් පද දෙකේ තාලය විතරක් මතක තිබ්බ එකක්, සෑහෙන කාලයකින් අහපු නැති නිසා ඇත්තටම පළවෙනි පාරට සුජාතා අත්තනායකගේ ගීතයක් රස වින්දේ කීප වරක්ම රිපීට් කරමින්. ඒ ගීතයේ විශේෂත්වය තමයි ඉතාම අනන්‍ය සිදුවීමක්/ඉල්ලීමක් ප්‍රස්තූතය වීම. එහි පද ලියවී ඇත්තේ මෙසේයි;

අද හවසට මා හමුවනු මැනවී

රැගුම් බලන්නට කලාගාරයේ

මගෙ මේ ඇරයුම ඉවත නොලා//

 

නර්තන රංගන සිතුවම් එනවා

ඔබ එහි රසවිදිනට මැලිවෙනවා

එක දවසක් හෝ ඔබ මා සමගින් 

රැගුම් බලන්නට යන්නට එනු මැන

 

කෙල්ලක සතු නිදහස සීමාවේ

සිතු සේ දිව ඇවිදින්නට බැරි වෙයි 

එහෙයින් ආවත් ඇරයුම පිළිගෙන

රැගුම් බලන්නට හවසට එනු මැන

 

අද හවසට මා.......


ගායනය - ආචාර්ය සුජාතා අත්තනායක 

පද රචනය - කේ. ඩී. කේ. ධර්මවර්ධන

තනුව හා සංගීතය - ස්ටැන්ලි පීරිස්


ගීත ඕවර්තින්ක් කරන මම මේ ගීතයේ කාන්තාවගේ ඉල්ලීම ගැන හිතන්න යොමු උනේ නිරායාසයෙන්. ඇයගේ සහකරැවා රැඟුම් බලන්නට අකමැති ෆුට්බෝල් මැච් පිස්සෙක්නම්, ගේමර් කෙනෙක් නම්, නැත්නම් අයි ටී වගේ ෆීල්ඩ් වල ඉන්න ඇතැම් ටෙක් ජීනීයස්ල ඉන්නෙ ස්ටෙම් වලින් මෙහා ජීවිතයක් නැති, එහෙම එකෙක් නම්, ෆිෂින් ට්‍රිප් ගිහින් පැය ගණන් බකන්නිලාගෙන මාළු බාන එකෙක් නම්,  ඉතින් රැඟුම් බලන්නට අකමැත්තෙන් ඉද්දි බලහත්කාරයෙන් එන්න කියන්නෙ ඇයි? එතකොට ඒ කොළුව මේ කෙල්ලට ඔය විදිහට බල කරොත් අනේ අහවල් බේස්බෝල් මැච් එක බලන්න එන්න, අහවල් වීඩීයෝ ගේම් එක ප්ලේ කරන්න එන්න, අහවල් ටෙක් ස්පීච් එක අහන්න එන්න කියල, මේ කලාකාමී ගර්ල් අකමැති වෙයි නේද? ඉතින් මේ ගීයේ දෙවන කොටසේ ගර්ල් ඉල්ලීම ජස්ටිෆයි කරන්නෙ 1. ඔයා මම කළින්  කියපු රැඟුම් එකකටවත් එන්න මැළි වුනා ඒක නිසා මේකටවත් එන්න 2. ගෑනු ළමයෙකුට සමාජයේ කැමති ලෙස නිදහසේ ඉන්න අමාරැයි ඒක නිසා මාව රෙස්කියු කරන්න, යන කාරණා දෙක කියල. 

ඔයා මම කළින්  කියපු රැඟුම් එකකටවත් එන්න මැළි වුනා ඒක නිසා මේකටවත් එන්න කියන එකෙන්ම පේනව ඒකා රැඟුම් බලන්නට පොඩ්ඩක්වත් ආස නැතිම එකෙක් කියල, ඒක තේරැම්ගන්නව වෙනුවට මේකි  ගිල්ට් ට්‍රිප් කරන්න හදනව ගෑනු ළමයෙකුට සමාජයේ කැමති ලෙස නිදහසේ ඉන්න අමාරැයි ඒක නිසා මාව රෙස්කියු කරන්න රැඟුම් බලන්නට එන්න කියල. ඉතාම ආත්මාර්ථකාමී ලෙස අනිකාට බල කරන එක සහ ඒ සඳහා ගිල්ට් එම්පති ෆියර් ඇන්ගර් වගේ ඉමෝෂන්ස් යූස් කරන එක එතරම් හොඳ නෑ.

Manipulation is the exercise of harmful influence over others. People who manipulate others attack their mental and emotional sides to get what they want. The person doing the manipulating, called the manipulator, seeks to create an imbalance of power. They take advantage of you to get power, control, benefits, and/or privileges. 

මම හිතන්නෙ මේ සම්බන්දෙ හෙල්ති වෙන්න නම් මේ ගෑනු ළමය සහ එයාගෙ බෝයි හොයාගන්න ඕනෙ දෙන්නටම විනෝද වෙන්න පුළුවන් විනෝදාශයක්, ඒ අතරම ගර්ල් තනියම/යාළුවන් එක්ක එයා ආස කරන රැඟුම් බලන්නට යන්න පෞරැෂයක් හදා ගන්න ඕනෙ අර මනුස්සයගෙ ඔළුව නොකා, බෝයි ඒකට ඉඩ දෙන්න ඕනෙ, ගර්ල් තමන්ගෙ නිදහස අවභාවිතා නොකරන විනයක් පරිණතකමක් තියෙන්න ඕනෙ. 

හැබැයි මේක ලියල තියෙන්නෙ කෙල්ලෙක් නෙමේ කොල්ලෙක්, ඒකෙත් හැටි.

රැඟුම්  කිව්වම එක එක ජාතියෙ එව්ව තියෙනවනේ, පවරොටිගේ ෂෝ එකකයි ("Nessun dorma"   https://www.youtube.com/watch?v=cWc7vYjgnTs), ෆ්ලැමෙන්කෝ ඩාන්ස් එකක්ද (https://www.youtube.com/watch?v=VtSjPxKn3vs), whirling dervish ඩාන්ස් එකක්ද (https://www.youtube.com/watch?v=kVykC5En59g), Zaouli ඩාන්ස් එකක්ද (https://www.youtube.com/watch?v=5fSQAQ-GOzw), රෂියන් ඩාන්ස් එකක්ද (https://www.youtube.com/watch?v=gwbcTYQ84dU),  ටහිටි ඩාන්ස් එකක්ද  (https://www.youtube.com/watch?v=hL4A4iKIXqk) ආදී ලෙස. මේ හැම ඩාන්ස් එකක්ම රස විඳින්නට තරම් ඉහළ රසඥතාවයක් ඇති කර ගැනීම වැදගත්. කුඩා කාලයේ දිව ආස එකම රස පැණි රස උනත් අත්දැකීම් සමඟ ඉතා සකීර්ණ රසවල් විඳින්නට අපි ඉගන ගන්නේ නොයෙක් කෑම රස බලා රසඥතාවය ඉහළ දමා ගැනීමෙන් වගේ. 


Tuesday, February 13, 2024

ගීත පිළිබඳ රසවත් මතක

චන්ද්රකුමාර කඳනාරච්චි මහතා ගායනා කරන ඇගෙ සිනහව තහනම් (https://www.youtube.com/watch?v=BW2EOywh5Ys)  ගීතය රචනා කරල තියෙන්නෙ කේ ඩී කේ ධර්මවර්ධන මහතා විසින්, තනුව උපාලි කන්නන්ගර මහතාගේ. මේ ලස්සන ගීතයේ පද තියෙන්නේ මෙහෙම.  

ඇගේ සිනහව තහනම්

ගෙදරින් මට තහනම්

සැළවෙයි ගෙදරට ඇය හමුවුනොතින්

චර පුරුෂයෝ දැන්

මා වටලා

යන එන හැම තැන් මුර දාලා

යන එන හැම තැන් මුර දාලා


යාබද නිවසේ ඇය ඉන්නේ

එනමුදු ගව්වක දුර වැන්නේ

එනමුදු ගව්වක දුර වැන්නේ

යාබද නිවසේ ඇය ඉන්නේ


පෙළපත කුල ගොත වෙනස්වෙලා

නෑදෑ පිරිවර හරස් වෙලා

නෑදෑ පිරවර හරස් වෙලා

පෙළපත කුල ගොත වෙනස් වෙලා


මගේ රැඩිකල් නැන්ද ඒ ගීතයේ අවසාන කොටස මේ විදිහට වෙනස් කලා.

පෙළපත කුල ගොත වෙනස්වෙලා

නෑදෑ පිරිවර හරක් වෙලා

නෑදෑ පිරවර හරක් වෙලා

පෙළපත කුල ගොත වෙනස් වෙලා

පෙළපත කුල ගොත හොයන නෑදෑ පිරිවරට හරක් මිස වෙන මොනා කියන්නද? කේ ඩී කේ ධර්මවර්ධන මහතා උනත් එකඟ වේවි. නැන්දේ ඔබට මගේ උත්තමාචාරය!

මගේ පට්ට නර්ඩි යාළුව දවසක් හරි කණස්සල්ලෙන්. බැළින්නම් මර්වින් පෙරේරා සහ අමිතා වැදිසිoහ ගායනා කරන එක මොහොතක් ඔබ සෙවනේ හිඳින්නට තරම් ගීතයේ (https://www.youtube.com/watch?v=HBDc2hXhzVU) සයන්ටිෆික් එරර් එකක් අහු වෙලා. මේ ගීතය රචනා කලේ ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස් මහතා, සන්ගීතය මර්වින් පෙරේරා මහතාගේ. 

ප්‍රේමකීර්ති ලියල තියෙන්නෙ,  

එක මොහොතක් ඔබ සෙවණේ හිඳින්නට තරම්

කල්පයකින් අසුරු සැණක් පමණ නැත වරම්... කියල.

කල්පයක් කියන්නෙ ලොකු කාලයක්, ඒ නිසා කල්පයකින් අසුරු සැණක්  කියන්නෙ පට්ට දිග කාලයක්. හරිනම් ඕක තත්පරයකින් අසුරු සැණක්  හෝ එවැනි කුඩා කාලයකින් අසුරු සැණක් වෙන්න එපෑ මගේ පට්ට නර්ඩි යාළුව විස්තර කලා. ඇත්ත නේන්නම් මට කියවුනා.  

සනත් නන්දසිරි මහතා අභාවප්‍රාප්ත වූ මුලදී තමයි මම සනත් නන්දසිරි මහතා ගැන "හිතන්නට" පටන් ගත්තේ. සමහර ගායක ගායිකාවෝ ඉන්නව අපි එයාලට කැමතිත් නෑ අකමැතිත් නෑ අපට ඔවුන් ගැන දැන ගන්නට උවමනාවකුත් නෑ මොකද සෙලබ්‍රිටි ක්‍රෂ් එකක් නැහැ. සනත් නන්දසිරි මහතාත් මට ඒ වගේ ඔහු අභාවප්‍රාප්ත වන තෙක්ම. නමුත් ඔහු අභාවප්‍රාප්ත වූ පසු මම ඒ පවුලේ හැම තොරතුරක්ම පිස්සෙක් වගේ පිස්සෙක් වගේ හෙව්වා, මට ඔහු ගැන ලොකු  සෙලබ්‍රිටි ක්‍රෂ් එකක් පහළ උනා. ඒකට හේතුව ඔහුගේ සමහර ගතිගුණ. උදාහරණයකට, ඔහුගේ බිරිඳ මල්කාන්තිට ඔහු දැක්වූ ආදරය සහ ගෞරවය හරිම සියුම් ලෙස බලනකොට මහත් විසාලෙට පෙනෙනවා. ඔහු යුග ගීත ගැයුවේ බිරිඳ මල්කාන්ති සමඟ පමණමයි. ඔහු හැම විටම විහිළුවෙන් මල්කාන්ති බයිට් කරන ආකාරය යටින් ඒ ආදරය මම දකිනවා, වරක් වැඩසටහනකදී මල්කාන්ති එල්විස්ට ගොඩක් කැමති නිසා කිරිගොට්ට එල්ලන තැන එල්විස්ගේ ඡායාරෑපයක් තියා ගෙන ඉන්න බව කිවවා, ඒ වැඩසටහන stand up comedy වැඩසටහනටත් වඩා හිනා යන එකක් (https://www.youtube.com/watch?v=RcDtGPnpxfI). ඔහු මුල් යුගය් ගායනා කල මා හද අසපුව ගීතය ලිව්වේ කරැණාරත්න අබේසේකරයන්. කරැණාරත්න අබේසේකර සනත් සහ මල්කාන්තිගේ ලව් හුටපටය දැන ගත් අළුත ඒ ගීතය ලියා තිබෙන්නේ. සනත් වැඩසටහනකදී කියූ පරිදි කරැණාරත්න අබේසේකර ඔහුගේ අනුමැතිය හා ආශීර්වාදය ඔවුන්ට දුන්න ආකාරය තමා ඒ ගීය. 

මා හද අසපුව කුසුමෙන් සැරසුණු

ඒ මල් බර දෑතයි..

ජීවන මහමඟ කැල්මෙන් හෙලිකල

ඒ නිල්මිණි දෑසයි

දකින තුරු - සිතදැඩි අවිවේකයි..

හොඳට බලන්න, ඒ මල් බර (මල්) දෑතයි.. ජීවන මහමඟ කැල්මෙන් (කාන්ති) හෙලිකල.. ඒ ගීතය මල්කාන්තිටම ලියැවුන එකක්.

සෙනෙහස පොදි බැඳ හිසින් දරා

සැනසිලි පිණි දිය රැගෙන පෙරා..//

සැතපෙන කුටියට ඇය ආ අන්දම

සුවඳ සිහිනයකි භවය පුරා...


මා හද අසපුව...


මුවින් අමොද බිදු, බිදු වෑහේ..

සිතුම් පැතුම් එකිනෙක පෑහේ..//

දායාදය ලෙස අබැටක් නොපතමි

ඇගෙ නොකැළැල් හද මට සෑහේ..


Friday, February 9, 2024

කමලාසනී - සoගීත් නිපුන් P. V. NANDASIRI



කමලාසනී 
වන්දනී
කරුණා විලාසී
ජය දේවී

ගයනී
කලා මධුරී
ප්‍රියභාෂණී
වීණාධාරී...!

භග්‍යනී
ප්‍රභා ධරණී
රඝු රංගනී
ශෝභා දේවී

පුෂ්පාංජලී
කූජනී
ජනනී
ජනානී

කමලාසනී කමලාසනී
රාගීනී
ජයවේ 
කමලාසනී

කමලාසනී වන්දනී
කරුණා විලාසී
ජය දේවී


හිතක පිපුණු මල් චිත්‍රපටියෙන් : කමලාසනී

ප්‍රබන්ධය: ධර්මසිරි ගමගේ
සංගීතය: ෂෙල්ටන් ප්‍රේමරත්න
ගායනය: සංගීත් නිපුන් පී වී නන්දසිරි 

හම්සධ්වනී රාගය ඇසුරින් කල විශිෂ්ථ නිර්මාණයක්.

Monday, February 5, 2024

ඔබ ඔබට ආදරේ නැත්නම් වෙන කවුරුත් ඔබට ආදරය කරන්න එන්නේ නැහැ....... - Reshika Dissanayake Godakanda

මනුස්සයෙක් අවුරැදු හැත්තෑ පහක් ජීවත් වෙනව කියල උපකල්පනය කරල ඒ කාලය දවස් වලින් බැලුවොත් ජීවිතය කියන්නෙ දවස් විසි හත් දාහකට ටිකක් වැඩි කාලයක් පමණයි. එයිනුත් ළදරැ විය සහ මහළු විය අතහැරල විඳින්න පුළුවන් කාලය මොන තරම් කුඩාද?ජීවිතය විඳින්න පුළුවන් කාලයේදී ඒක කරැමයක් නැතිනම් මිහිපිට අපායක් කර ගන්න එපා.

අනුන් ඔබට සළකන ආකාරය තිරණය කරන්නේ ඔබ ඔබට සළකන ආකාරය දිහා බැලීමෙන්. ඔබ ඔබට ආදරය කරනවා නම්, ගෞරව කරනවා නම්, ඔබට ආදරය කරන්න බැරි  ගෞරව කරන්න බැරි අය ඔබේ ජීවිතයෙන් හැලෙනවා. ඔවුන්ට යන්න දෙන්න.

" මට දැන් මේවා ඉවසලා කොයි වෙලාවක හරි පපුව පැලිලා මැරිලා යාවි. ඒත් මට යන්න හිතෙන්නේ නැහැ. එයා දාල ගියොත් එයාට දුක හිතෙයි. ඒ විතරද? වටේ පිටේ හැමෝම මට බනිවි මම හරි ආත්මාර්ථ කාමියි කියල "

උපදේශනයට එන බොහෝ දෙනෙක් අනුන් නිසා ගැටළු වලට දිනපතා මුහුණ දෙනවා. නමුත් මේ ගැටළු වලින් මිදෙන්න පියවරක් ගන්න ඔවුන් බයයි . හේතුව තමන්ට රිදෙන එක ගැටළුවක් නැහැ. අනෙකාගේ රිදවීම ගැන පමණයි වද වෙන්න ඕනේ කියල මතයක් අපේ ඔලුවලට කුඩා කාලේ සිටම වැටෙනවා.

සමාජය වුනත් අපචාරකයාට හැම විටම සද්ද නැතුව ඉදල වින්දිතයා පියවරක් ගත්තොත් නොබියව වින්දිතයට ගහන්න පෙරට එනවා. අවස්ථා කීපයක් කිවොත්....

1) දෙමාපියන් ළමයට සලකන්නේ සතෙක්ට අන්ත විදිහට

ඒ වුනත් හැරදාළ තමන්ගේ ජීවිතේ ගොඩ නගාගන්න ළමයා බයයි. මොකද දෙමාපියන්ට රිදුනොත් ඒක ලොකු වරදක්, මහා පාපයක් ලෙසට තමා ළමයි දකින්නේ. ඒ නිසා අකමැති දේවල් ඉගෙන ගන්නවා. අකමැති ගෑනු/ මිනිස්සු කසාද බදිනවා. අකමැත්තෙන් ළමයි හදනවා. අකමැති විදිහටම ජීවත් වෙලා ඒ මානසික පීඩාවෙන් මැරිලා යනවා.

වැරදිලා හරි ළමයා තමන්ගේ ජීවිතේ නිදහස පතා වෙන් වුනොත් සමාජය කියන්නේ දෙමාපියන්ගේ වරද නෙවේ ළමයාගේ වරද.

" අනේ පුතේ අපි දන්නවා එයාගේ හැටි. ඒ වුනත් ඔය මිනිස්සු නාකියි. ඔන්න ඔහේ ඔයා ඉවසන්න " අපි කියනවා. නොයිවසුවොත්.

" කොච්චර වුනත් අර මිනිස්සු දාල යන්න අහවල් ළමයට වටින්නේ නැහැ. දෙමවුපියෝ ළමයි හදන්නේ මෙහෙමනේ / අරමනේ" කියනවා .

2) විවාහක ළමයි දෙමාපියන්ගෙන් ප්‍රවේනි දාසයන්ගෙන් වගේ වැඩ ගන්නවා. අන්තිම සතෙත් උදුරා ගන්නවා.

තමන්ගේ නිදහස ගැන හිතල දෙමාපියෝ ළමයිට කිවොත් වෙනම යන්න කියල කවුරුත් කියන්නේ එපා කියල.

" අනේ ඒ අහිංසකයන්ට කාගේ පිහිටක්ද? හරි දෙමාපියෝ නම් ළමයිට පිළිසරණ වෙන්න ඕනේ . හෙට අනිද්දා මැරිලා යන්න අයට මොන නිදහසක්ද? ළමයි අසරණ කරන එක පවු "

3) සැමියා නිතරම බිරිද සැක කරනවා. ගහනවා .

ඒත් බිරිද දාල යන්න බයයි. මොකද මට ගැහුවට ආදරෙයි එයා. මම නැති වුනොත් මොනා හරි කරගනියි. කියල හිතනවා. සමාජය කියන්නේ " තරහ ගිය වෙලාවට නරක වුනාට එයා හොදයිනේ. දාල යන එක පවු. කොහොම හරි හදාගන්න බලන්න " කියල.

බිරිද අහේතුකව සැමියා එක්ක රණ්ඩු කරනවා. නමුත් එයට පියවරක් ගන්න සැමියා බයයි. කොච්චර වුනත් වයිෆ් නේ. දොස්තර කෙනෙක් ගාවට යමු කිවුවොත් එයා ගේ හිත රිදෙයි. මම එයාට පිස්සා කිවුවා කියල එයා පරල වෙයි. හදිස්සියේ හරි මනෝ වෛද්‍ය වරයෙක් වෙතට ගෙන ගියොත් පවුලේ අය කියන්නේ " එයාගේ වැරදි තිබෙන බව ඇත්ත ඒ වුනාට පිස්සු කියල දොස්තරලා ගාවට ගෙනියපු එක වැරදියි " කියලයි.

4) සහෝදරයෝ නිතර රණ්ඩුවට එනවා. කිසිම ගුණක් නැහැ. තමන්ගේ ළමයිට පවා සහෝදරයා හිංසා කරනවා.

ඒත් සහෝදරකම් අතාරින්න අපි බයයි. මොකද තමන්ට මොන හානිය කරත් සහෝදරයා ට බලන්නේ කවුද? මගේ යුතුකම බැට කකා හරි සහෝදරයන්ට සැලකීම.

5) අක්කගේ මිනිහා තමන්ගේ දුවව අනවශ්‍යය විදිහට ස්පර්ශ කරලා

ඒ වුනත් පොලිසි යන්න කැමති නැහැ. මොනා වුනත් මස්සිනානේ. පොලිසි ගානේ ගෙනියල ලජ්ජා කරන්න හොද නැහැ.

6) යාලුවා නය අරන් නොදී ඉන්නවා

ඉල්ලන්න බයයි . මොකද මොනාහරි හිතුවොත් . පවුනේ.

ජීවිතේ ගොඩක් සම්බන්ධම් වලදී අපි ලාංකිකයන් අනුන්ව පෙරට දාල හිතන්න, කටයුතු කරන්න පෙලබෙනවා. ඒකට හේතුව ලෙස මා දකින්නේ පරාර්ථය මුල් කරගත් කතා ආදිය අපේ ආගම පදනම් කරගත් සංස්කෘතියට එකතු වෙලා නිසා වෙන්න ඇති.

අනුන්ට වැඩ කරන කෙනා යහපත් කෙනෙක් වෙලා තමන් මුලික කරගෙන කටයුතු කරන කෙනා අයහපත් කෙනෙක් ලෙස අපේ සංස්කෘතියේ සලකනවා.

ජීවිතේ සම්බන්ධකම් නිසා අසීමිතව දුක් විදින අතරේ ඒ සම්බන්ධකම් වලින් මිදෙන්න බැරි " එයා පවු " කියන මායාව අපේ හිතේ තියෙන කොට අපි මෙහෙහි කරන්න ඕනේ තමන් ගැන.

" තමාට පිහිට තමා මයි - වෙන අන් කවුරු නම් පිහිට වේද?" කියල කිවුවේ ගෞතම බුදුන්. තමන් තමන්ට පිහිට වෙන්නේ නැත්නම් , තමන් තමන්ව ගලවා ගන්නේ නැත්නම් , තමන් තමන්ව සතුටු කරන්නේ නැත්නම් මේ ලෝකේ මොන ජගතට වත් හැකියාවක් නැහැ ඔබට සාධාරණය ඉටු කරන්න.

සහෝදර මනුෂ්‍යයාට සලකන අතරේ තමනුත් මිනිසෙක් බවත් තමන්ටත් කැමැත්ත අනුව , පිඩා නොවී ජීවත් වීමේ මුලික මානව නිදහස ඇති බවත් පිළිගන්න ඕනේ.

තමන් යහපත් කෙනෙක් උණු පමණින් තමන්ට අපහාස කරන්න, හිංසා කරන්න, දුක් පීඩා දෙන්න, තමන්ගේ දේ අවභාවිතා කරන්න, හුරාගන්න තව කෙනෙක්ට අවස්තාවක් නොලැබෙන බව තදින් සිතට ගන්න. මෙන්න මේ අවබෝධය ඇති වුනාට පස්සේ ඔබේ පෞර්ශයෙන් එය හොදට පේනවා. ඒ අවබෝධය ආවට පස්සේ එතෙක් ඔබට පීඩා කරමින් සිටි කෙනෙක් වුනත් දන්නවා දිගටම මේක මෙහෙම වුනොත් එය විනාසයක් කරා දිවෙන බව.

පවතින සම්බන්ධම් වලින් ඔබට පීඩාවක් දෙනවා නම් බිම පාගෙන පාපිස්ස වගේ පෑගෙන්න එපා. ඔබේ වටිනාකම වටහාගෙන වටිනාකම ට නිසි සැලකීම ඉල්ලා සිටින්න. නිසි ගෞරවය නොදෙන තැනකින් සැහැල්ලු හිතෙන අයින් වෙලා යන්න තරම් ආදරයක් තමන් කෙරේ ඇතිකරගන්න.

"හැම විටම ඔබ ඔබ වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්න - ඔබට ආදරය කරන්න. "

Reshika Dissanayake Godakanda

Counselor / Psychotherapist

SLNIPC Reg No: A/2023/1850

චැනලින් සදහා 077 996 9712 අංකයට වට්ස් අප් ඔස්සේ මැසේජ් එකක් යොමු කරන්න. (කෝල් වලට පිළිතුරු දෙනු නොලැබේ.)