ගෙදරින් පටන් ගත යුතු සිස්ටම් චේන්ජ් - Self Determination theory by Deci and Ryan

 කාගිල්ස් හුටපටය, වෝට බෝඩ් එකේ පාර මැද අලි නාවන වල, පොළිස්කාරයගේ කළිසමේ සිප් එක හොයන රාජකාරිය වගේ සිද්දි වල හොඳ නරක හරි වැරදි හොයන එක කිසිම තේරැමක් ඇති වැඩක් නොවුනත්, මේ වැඩිහිටි හැසිරීම් සහ ආකල්ප සියල්ලේම පොදු සාධකයක් වන මුල් ළමා විය සන්වර්ධනයේ ගැටළු ගැන කතා කරන එක වැදගත් නිසා ඒ ගැන ටිකක් කතා කරන්නට හිතුනා. 

අපගේ කුඩා කාළයේදී කෝර් ඉමෝෂනල් නීඩ්ස් නොහොත් ප්‍රධාන මානසික අවශ්‍යතා තුනක් ඇති බව ඩෙසි සහ රයන් මනෝ විද්‍යාඥයන් දෙපළ සෙල්ෆ් ඩිටර්මිනේෂන් තියරිය මඟින් දෙදාහෙදි විතර විස්තර කරනවා. මේක මෙම මාතෘකාව ගැන එකම තියරිය හෝ හරිම එක, විද්‍යාත්මකම, හෝ අම්මටසිරිම එක නොවියහැකි උනත් මෙහෙම ඒව තියෙන බවවත් නොදන්න බහුතරයකට මේ විෂයය ගැන අදහසක් දෙන්න මම මේ ලිපියෙන් උත්සහ කරන්නෙ.

එකී මුල් ළමා විය සන්වර්ධනය සඳහා දරැවෙකුගේ ප්‍රධාන මානසික අවශ්‍යතා තුන වන්නේ;

1. Competence – need to feel like they’ve done a good job./ දරැවන්  ඔවුන්ගේ වැඩ හොඳින් කරන බව ඔවුන්ට හැඟීම 

2. Autonomy – need to feel like they have control over what they do./දරැවන්  ඔවුන්ගේ ක්‍රියාකාරකම් හොඳින් පාලනය කරන බව ඔවුන්ට හැඟීම

3. Relatedness – need to have meaningful relationships and interactions with other people./දරැවන්ට  ඔවුන්ගේ සමීප වැඩිහිටියන්/සම වයස් ළමයි/සමාජය  සමඟ ගුණාත්මක  අර්ථවත් හිතවත්කම්  සහ සම්බන්ධතා  ගොඩ නගා ගැනීමට අවස්ථා තිබීම

දරැවන් කුඩා කාලයේදී ඉහත මානසික අවශ්‍යතා සඳහා ඔවුන්ගේ ප්‍රයිමරි කෙයා ටේකර්ස්ල වන දෙමව්පියන් මත මුළුමනින්ම යැපෙනවා. දෙමව්පියන් කොතරම් දුරට ඒ අවශ්‍යතා සපුරනවාද කියන එක මත එම ළමයි වැඩිහිටියන් වූ පසුව ඒ අවශ්‍යතා තමන් විසින් තමන් සඳහා සපුර ගන්නවාද යන්න රඳා පවතිනවා. දරැවන් ගේ මානසික අවශ්‍යතා දිගින් දිගටම නොසැපිරීම/ගනන් නොගැනීම යනු වෙනස් මුහුණුවරකින් සිදු වන තවත් ළමා අපචාරයක්ම වන්නේ අනෙකුත් අප දන්නා ළමා අපචාර වලදී මෙන්ම මෙහිදීද තදබල හින්සනයකට ළමයින් භාජනය කරන බැවිනි. දරැවන් ගේ මානසික අවශ්‍යතා දිගින් දිගටම  නොසළකන වැඩිහිටියෙකුට උදාහරණයක් ලෙස තමන්ගේ හැඟීම් පිටතට නොපෙන්වන, නිතර යකා මාක් එකේ ඉන්න, ළමයි කතා කරන්නවත් බය තාත්තෙක් ගත හැකිය. එවැනි තාත්තෙක් ඉහත කාරණා තුන ඉෂ්ට කරන්නෙ නැත. කාලයක් එසේ ළමයාගේ මානසික සුභ සාධනයක් නැතිව වැඩ සිද්ධ වන විට ළමයා ක්‍රමයෙන්  මානසික සහනය පතා එම වැඩිහිටියා මත නොයැපීමට ඉගෙන ගනී. එම වැඩිහිටියා තමන්ගේ  හැඟීම්, සිතුවිළි හෝ අත්දැකීම් වලට කිසිම වටිනාකමක් නොදී ඒවා ප්‍රතික්ශේප කරන බව ඉගෙන ගනී. එමෙන්ම ඒ නිසා තමන්ගේ  හැඟීම්, සිතුවිළි හෝ අත්දැකීම් වලට වටිනාකමක් නැති බව (කොටින්ම තමන්ට වටිනාකමක් නැති බව) සිතන්නට පටන් ගනී.  කියන්න කෙනෙක් නැති උන පළියට හැඟීම්, සිතුවිළි සහ අත්දැකීම් නැති වන්නේ නැත. අසරණ ළමයා මේ හැඟීම්, සිතුවිළි සහ අත්දැකීම් තමන්ට පුළුවන් හැටියට තනියම ප්‍රොසෙස් කර ගන්නට  පටන් ගනී, නමුත් බොහෝ විට ප්‍රොසෙස් කර  ගත නොහැකිව විපිළිසර වේ. මෙවැන්නන් වැඩිහිටියන් වන්නේ මානසික අසමතිළිතතා (e.g., childhood trauma)  ගණනාවක් සමඟිනි.

ඉමෝෂනලි නෙග්ලෙක්ටඩ් චිල්ඩ්‍රන්ලා නොහොත් හැඟීම් වලට කිසිම වටිනාකමක් නොදී හදපු ළමයින් වැඩිහිටියන් බවට පත් උනාම ඒ මානසික අසමතුළිත භාවය නිසා පහත ගති ලක්‍ෂණ පෙන්වනවා.

people pleasing- මොවුන්ට කුඩා කාලයේ පවුලේ අනිත් අයගේ උවමනා එපා කම් තමන්ගෙ උවමනා එපා කම් වලට වඩා වැදගත්‍ය යන අදහස තදින්ම මනසට කාවද්දල තියෙනවා.   ඔවුන් අනවශ්‍ය ලෙස අනුන් සතුටු කරන්නන් වේ. කළින් කියපු පරිදි තමන්ට කිසිම වටිනාකමක් නැති බව සිතන නිසා අනිත් අයගේ ඕනෑ එපා කම් සහ සතුට වෙනුවෙන් තමන්ගේ ඕනෑ එපා කම් සහ සතුට අසීමාන්තිකව කැප කරයි.  ඒ වගේම කාගෙහරි පක්කිළි කමක් කලාම එයාගෙ පිඟානෙන් ඉඳල හිටල හරි මස් කට්ටක් වත් ලැබෙයි යන බලාපොරොත්තුව මොවුන්ට කුඩා කාලයේ  ඇති කරල තියෙනව.  මෙතැනදී හෙල්ති පරාර්ථකාමී කමෙන් මේ හැසිරීම වෙනස් බව කිව යුතුයි. මේ ගොල්ලන්ට නෑ බෑ  එපා කියන්නට හරිම අමාරැයි.  හෙල්ති පරාර්ථකාමී මනුස්සයෙක් තමන්ගේ මූළික අවශ්‍යතාවන්, සතුට, සැනසීම, බවුන්ඩරීස් නොසළකා වෙන කෙනෙක්ගෙ කුඩා ඕනෑ එපා කම් කරල දෙන්න පේ වෙලා ඉන්නෙ නැහැ. 

push through difficult experiences - මේ අය කුඩා කාළයේදී  හැඟීම්, සිතුවිළි හෝ අත්දැකීම් වලට කිසිම තැනක් නොදීපු (බොහෝ විට කුරිරැ ලෙස ගනන් නොගෙන නොසළකා හැරල හෝ  අපහාස, සමච්චල්, බැණුම් මගින් ඒව අධෛර්‍යමත් කරල)  නිසා තමන්ගෙ හැඟීම්, සිතුවිළි හෝ අත්දැකීම් වලට කිසිම වටිනාකමක් නොදී ගිල ගන්නට හුරැ වී තිබේ. ඒ නිසා ඔවුන් තමන්ට යම් වරදක් අසාදාරණයක් හිරිහැරයක් සිත් තැවුළක් බයක් සැකක් සිදු උනාම ඒක කොහොමහරි නිහඬව නොසළකා හැරල හෝ මුකුත් නොවුන වගේ  ගිලගෙන ඉස්සරහට යන්න බලයි. රෑට මිනිහගෙන් අම්බානට ගුටි කාපු හෝ අමු තිත්ත කුණුහරැපෙන් අහ ගත්ත ගෑණු උදේ මොකුත් උනේ නෑ වගේ හැසිරෙනව දැකල ඇතිනේ.  මේ විදිහට ඉන්න නම් වර්තමානය එක්ක ඩිස්කනෙක්ට් වෙලා හෝ අනාගත සිහින මාළිගා හද හද හෝ වෙන මොනවහරි මානසික උප්පරවැට්ටියකින් හිත රවටගත යුතුයි.බොහෝ විට මෙවැනි අය ඉන්නේ තමන් හදා ගත්ත මනෝ ලෝක වල.  

overthinking - කුඩා කාලයේ පටන් හැඟීම්, සිතුවිළි සහ අත්දැකීම් තමන්ට පුළුවන් හැටියට තනියම ප්‍රොසෙස් කර ගන්නට  ගත් උත්සහයේ ප්‍රතිපලයක් ලෙස ඕන දෙයක්අ ධිකව හිතන්නට හුරැ වුන අයයි.

controlling pattern tendencies - ආරක්ශිත හැඟීමක් දැනීම සඳහා දේවල් තදින් පාළනය කිරීමේ නැඹුරැවක් ඇත.

ඊට අමතරව පහත සඳහන් ලක්‍ෂණ ද තිබිය හැක; https://www.facebook.com/reel/1663349084168961

https://www.facebook.com/reel/647365464089516 

https://www.facebook.com/reel/1297254857565861

ඉහත ලක්‍ෂණ හතරේම අවසාන ප්‍රතිපලය වන්නේ  මානසික රෝග, ශාරීරික රෝග බහුල කෙටි අසාර්ථක, ඉතා අඩු  ගුණාත්මක භාවයක් සහිත ජීවිතයකි. නමුත් පසුකාළීනව තමන්ගේ ගැටළුව හඳුනාගෙන වෙනස් වී සාර්ථක ජීවිත ගත කීරීමට ඔවුන්ට හැක. ඒ කෙසේද යන්න ගැන පසුව කතා කරමු.

ලන්කාවේ පේරන්ටින් ස්ටයිල් එකේ අඩුපාඩු නිසා ඉහත චරිත ලක්‍ෂණ සහිත වැඩිහිටියන් ප්‍රමාණය කොතෙක් විශාලද යත් ඒ ගතිගුණ සාමාන්‍යකරණය වී තිබේ. ඒ අනුව පීපල් ප්ලීසර්ස්ලා හරි ෂෝක් අය ලෙසද තමන්ට යම් වරදක් අසාදාරණයක් හිරිහැරයක් සිත් තැවුළක් බයක් සැකක් සිදු උනාම ඒක කොහොමහරි නිහඬව නොසළකා හැරල හෝ මුකුත් නොවුන වගේ  ගිලගෙන ඉඳීම ඉවසීම උපේක්‍ෂාව හෝ වැදගත්කම  ලෙසද ඕවර්තින්කින් සහ කන්ට්‍රෝලින් ආදරයේ සන්කේතයන් ලෙසද සාමාන්‍යකරණය වී ඒ ගති නැති නීරෝගී අය අමුතු සත්තු වන තරමට සමාජය විකෘති වී ඇත. 

ඉමෝෂනලි නෙග්ලෙක්ටඩ් චිල්ඩ්‍රන්ලා පීපල් ප්ලීසර්ස්ල වන ආකාරයට එක උදාහරණයක් ලෙස පාට්නර්ට අම්මෙකු වන්න හදන ගැහැණුන් සැළකිය හැක. කුඩා කාලයේදී තමන්ට වටිනාකමක් නැති බව උගන්වා බ්‍රේන් වොෂ් කර ඇති නිසා තමන්ට වටිනාකමක් හදා ගැනීමට මොවුන් තවකෙකු වෙනුවෙන් කැප වීම තෝරා ගනී. ඉන්පසු තමන්ව දැන් කාටහරි වටිනවා නේද යැයි මානසික සුවයක් ලබයි. මේ අය පාට්නර් පයින් ගසා එලෙව්වත් අඬ අඬා පස්සෙන් යන එක සමාජය මඟින්  ආදරය කැපවීම ලෙස උත්කර්‍ෂයට නැගූවද සැබවින්ම සිදු වන්නේ මෙයයි.

නාර්සිස්ට්ලා ගැන මම මීට පෙරද කතා කර ඇත. නාර්සිස්ට් කෙනෙක්ට මෙවැනි ඉමෝෂනලි නෙග්ලෙක්ටඩ් චිල්ඩ්‍රන්ලා වී සිටි වැඩිහිටියන් යනු රන් ආකරයකි. ගහන්න ගහන්න වඳින මොවුන්ව හප කර වීසි කිරීමට ඉතාම පහසුය.

Narcissistic guys turn their romantic partners into their "mothers". A lot of times this happens because the only real emotional intimacy the narcists have was with his mother. On the other hand, in deep down, a narcist is emotionally a 5 year old. So, in the love bombing phase, the narscist will wear a mask and act like he has it all together that he is the man but it is an act. Eventually he wants to be himself and relax, and be that 5 year old, so he will try to convert the woman into being his mother. Some women will be repulsed by this but other women will take on the role, because often it serves a need in them. They will get the narc doing all these things because the narc will appear to be helpless. They won't go to the doctors, they won't take care of them, they can't cook, do their laundry,  so the narc dude will have the woman do everything and woman becomes his mother. (If the woman leaves/dies, narc will start doing all the things that he claimed he cannot do) 

ටොක්සික් පේරන්ටින් වලදී නිතරම යෙදෙන වචන තුනක් ගැනත් කතා කරනන හිතුනා. ඒ නම් ගෝල්ඩන් චයිල්ඩ් (golden child), ස්කේප්ගෝට් (Scapegoat) සහ පේරන්ටිෆිකේෂන් (Parentification) යන වචන තුනයි.

ගෝල්ඩන් චයිල්ඩ් - පවුළක ළමයි අතුරින් පෙනුම, දක්‍ෂතා, ලින්ගය, වැඩිමලා/බාලයා වීම වගේ කුමන හෝ හේතු වලට අනිත් දරැවන්ට වඩා විශේෂ ආදරයක් සැළකිළි දක්වා හදන ළමයා

ස්කේප්ගෝට් - In the Bible, a scapegoat is one of a pair of kid goats that is released into the wilderness, taking with it all sins and impurities. පවුළක ළමයි අතුරින් පෙනුම, අදක්‍ෂතා, ලින්ගය, වැඩිමලා/බාලයා වීම වගේ කුමන හෝ හේතු වලට අනිත් දරැවන්ට වඩා අඩු ආදරයක් සැළකිළි දක්වා හදන ළමයා. පවුලේ කවුරැවත් කරන්න අකමැති වගකීම් යුතුකම් වැඩ වැටෙන්නේ මේ ළමයා ගේ උර මතට වන අතර කවදාවත් හොඳක් ලේසියෙන් නොඅසයි. පවුලේ කුණු අදින බර අදින මොහු නිතර හැමෝගෙන්ම දොස් අහයි.  

පේරන්ටිෆිකේෂන් - ළමයින්ට කුඩා කාලයේ තම බාල සහෝදර සහෝදරියන් බලා ගැනීමට සිදු වීම නිසා ළමා කාලය අහිමි වී බලෙන් දෙමාපියෙකු කරවීම

ඉහත තුන් වැදෑරැම් දරැවන් වැඩිහිටියන් වන්නේ බොහෝ මානසික ගැටළු සමඟිනි. ගෝල්ඩන් චයිල්ඩ්ලා හිතන්නේ අනිත් අය ඉන්නේ තමන්ට සේවය සඳහා කියාය. අනිත් දෙකොටස ඉමෝෂනලි නෙග්ලෙක්ටඩ් චිල්ඩ්‍රන්ලාය. එම නිසා තමන්ගේ දරැවන්ගේ මානසික සෞඛ්‍යය ගැන දෙමව්පියන් උනන්දු වීම ඉතාම වැදගත් වේ. 

මෙවැනි ටොක්සික් දෙමාපියන් සහ සහෝදර සහෝදරියන් ඇති ස්කේප්ගෝට්ලාට සාර්ථක ප්‍රීතිමත් ජීවිතයකට ඇති එකම විකල්පය හැකි ඉක්මනින් පවුල සමඟ සබඳතා අතහැර (අවම යුතුකම් හැඟීම්බර නොවී කරමින්) ස්වාධීන වීමයි. ලේ වතුර වලට වඩා ඝනය යන කියමන ඊට හාත්පසින්  විරැද්ධ අදහසක් දෙන වාක්‍යයක් විකෘති කිරීමකි - The blood of the covenant is thicker than the water of the womb. නියම පවුළ වන්නේ ඔබට ගරැ කරන ඔබව අගය කරන ඔබව අත නොහරින ඔබව පවින් වළකන ඔබට සැනසීම ගෙනෙන මිනිසුන් මිසක  ජාන වලින් සම්බන්ධ වූ වධකයන් නොවේ..

වැම්පයර් ගෑනියෙක් බැඳපු චුල්ල පදුම, දිවි නසා ගැනීම වීරකමක් කරගත් සිරිසඟබෝ, මල්ලි පෙන්නල අයියව අඟේ ගැසීම නොහොත් කුස පබාවතී, ළමා හින්සක ගොබ්බ වෙස්සන්තර සහ තවත් ජාතකේ එපා කරවන ජාතක කතා

චුල්ල පදුම ජාතකේ කියන්නෙ misogynist පිරිමින්ගෙ හෝලි ග්‍රේල් එක, ඕලෙවල් බුද්දාගම ෆේල් එකත් දන්නව තිබහට උරේ පළල ලේ දීල ආදරේ කරපු රජාව අතහැරල අතපය නැති කොටෙක්ට ආදරේ කරපු ගැහැනිය ගැන. බීල ගෑනුන්ට ගහන බනින, ගෑනුන්ට බල්ලන්ටත් අන්ත ලෙස සළකන, වල් නාකින්ගෙ පරම්පරාව තරැණ කාලෙ නිතර අහපු ගොඩක් ජනප්‍රිය වුන ගීතයක් තමා එම් එස් ප්‍රනාන්දුගෙ ඔබේ අම්මද නැත්නම් ඔබගේ බිරිඳද ගීතය. ඒකෙ ලිරික්ස් වලත් ජාතක කතා දෙකක් තියෙනව, මනමේ සහ චුල්ල පදුම. 

෴෴෴ ඔබගෙ අම්මද නැත්නම් ඔබගෙ බිරිඳද ෴෴෴

ඔබගෙ අම්මද නැත්නම් ඔබගෙ බිරිඳද

ඔබ ආදරෙ මේ දෙදෙනගෙන් කාටද
ගෑණු අපට සිය ගණන් සෙව්වැකි
හැබැයි අම්ම කිව්වොත් එක් කෙනයි බොරු නැති
අතමිට කාසි පනම් ඇති විට 
එතකොට ගෑණුත් ඇති වටපිට
එයාල අතමිට නැතිදා හැර යයි යන්නට
අම්ම එහෙම කරයිද තම පුතාට
සමහර තරුණො තරුණියන්ට රැවටිලා
අසරණ මෑණියන්ට වෙනස්කම් කළා
ගෑණු ඕන තරම් ලෝකෙ හරිම කරදරේ
එක අම්මයි ඇත්තෙ අපට එයයි ආදරේ

එදා චූල පදුම රජතුමාගෙ බිසවට
පිපාසෙ වුණ කාන්තාරෙ යනකොට
රජා උරේ පලල ලේ දුන්නනෙ බොන්නට
රජු එතරම් ආදරෙයිනෙ සිය බිසවට
ඈ ආස හිතිල අතපය නැති කොරෙකුට
රජාව එක්කන් ගොස් මහ කන්දක් මුදුනට
තල්ලු කෙරුව ඒ කන්දෙන් පහලට
අම්ම එහෙම කරයිද තම පුතාට

එදා රජතුමා සහ බිසව කැලේ යන විට
වැදි කුමරෙක් කඩා පැන්න සටනට
ඒ වැදි කුමරගෙ හැඩි දැඩි වූ සිරුරට
ආස හිතුන රජතුමාගෙ බිසවට
කඩුව ඇගෙන් රජතුම ඉල්ලූ විට
කඩු කොපුව රජුට කඩුව දුන්න වැද්දට
අන්න ඒක නිසා නහින්න වුණා රජාට
නමුත් අම්ම එහෙම කරයිද තම පුතාට

ඔබෙ බිරිදව ඔබේ ලඟට කැන්දා
ඇගෙ වැරදි ඇතොත් කියල දෙන්න පහදා
ඔබ බිරිදට ආදරෙන් ඉන්න සැමදා
මොකද ඔබෙ අම්මත් ගෑණු කෙනෙක් හන්දා
සමහර තරුණො තරුණියන්ට රැවටිලා
අසරණ මෑණියන්ට වෙනස්කම් කළා
ගෑණු ඕන තරම් ලෝකෙ හරිම කරදරේ
එක අම්මයි ඇත්තෙ අපට එයයි ආදරේ

 ගෑනු ජරා ජාතියක් ය කියන එකට නිතරම උදාහරණයට ගන්නා මේ චුල්ල පදුම ජාතකේ ඒ කොටස දන්නව උනාට කීයෙන් කී දෙනාද සම්පූරණ චුල්ල පදුම ජාතකේ දන්නෙ? හෝල් ටෘත් නොදැන හෝ තමන්ගෙ වාසියට  කතාවෙ තමන්ට ඕන කෑල්ල අවුට් ඔෆ් කොන්ටෙක්ස් කියන එකත්, කිසි සොයා බැලීමක් නැතිව ඒකට රැවටෙන එකත් ජාතික ක්‍රීඩාව වෙච්ච රටකට සම්පූරණ චුල්ල පදුම ජාතකේ මෙසේ කියන වග නම්, 

එක්තරා රටක රජෙකුට පුත්තු හත් දෙනෙක් හිටියා, ඒ අතරින් බෝධිසත්ව ඔටුන්න හිමි eldest කුමාරයා. කිසියම් හේතුවකට මේ රජාට ලොකු බියක් ආව තමන්ගෙ පුතෙක් තමන්ව මරල රජකම ගන්න හදයි කියල. ඒ නිසා රජා තීරණය කලා පුත්තු හත්දෙනා රටෙන් පිටුවහල් කරන්න. තමන් මළාට පස්සෙ තමා ඒ රටට එන්න ඔවුන්ට අවසර ලැබෙන්නේ. පුත්තු හත්දෙනා දුක සේ එම තීරණයට එකඟ උනා. ඔවුන් තම බිරින්දෑ වරැන් සමඟ (ළමයින් ගැන සඳහනක් නැත) පාරට බැස්සත් යන තැනක් දැන හිටියේ නෑ. අහම්බෙන් ඔවුන් කැළයකට ඇතුළු උනා. ඔහොම යද්දී ඔවුන්ට සා පිපාස ඇති උනා. ඔවුන් බාලම මල්ලිගෙ බිරිඳව මරල කෑලි දහ තුනකට කැපුව [(7*2)-1=13], එකාට එක මස් කෑල්ල ගානෙ. බෝධිසත්ව සහ බිරිඳ තමන්ගෙ කෑළි දෙකෙන් එකක් කාල අනික සේව් කලා. ඉදිරි දින පහේ මේක මෙහෙමම වෙලා බෝධිසත්ව බිරිඳ හැර අනිත් ගෑනු හය දෙනාටම මේ ආකාරයට ෂොට් එක හම්බ උනා. හත් වෙනි දවසෙ කට්ටිය බෝධිසත්ව බිරිඳ මරන්න සෙට් උනාම, හැමදාම එක ගානෙ ඉතිරි කරපු මස් කෑලි හය දීල එදා ෂේප් කර ගත්ත. ඒ රෑ මේ දෙන්න පළා ගියා. එසේ යද්දි ඇය විඩාපත් උනාම ඔහු ඇයව ඔසවාගෙන ගියා, ඇයට තිබහ හැදුනාම දනිහිස කඩුවෙන් කපල ලේ දුන්න. අන්තිමේ ගoගා ගඟ් ඉවුරට ඇවිත් එතන පැළක් හදන් පළවැල කකා ජීවත් උනා. එක දවසක්  අපරාධකාරයෙක් වීම නිසා ඊට දඬුවම ලෙස රාජ නියමයෙන් අත පය කන් නහය කපා මැස්සක ලා දියේ පා කර එවූ එකෙකුගේ වේදනාවෙන් කෑ ගැසීම ඇහිල චූල පදුම ඒකව බේරගෙන ගෙදර අරන් ඇවිත් ගෑනිගෙ විරැද්ධත්වය මැද බේත් කරල කන්න දීල බලා ගන්නවා. ඌ හොඳ වෙද්දි ගෑනි ඌට ලව් කරන්න ඇරන් ඌත් එක්ක හැමිණෙනවා. ඒ අතර ගෑනි චූල පදුමව රවටා හෙළක් මුදුනට ගෙන ගොස් එතනින් පහළට තල්ලු කරල මරන්න හදනවා. පහළට වැටෙන චූල පදුම ඒ හෙළේ පළතුරැ ගසක රැඳිල, කලක් එතන ඉඳල එම පළතුරැ කන්න එන සතෙක්ගෙ උදව්වෙන් එතනින් මිදිල ගමකට ගොස් පියාගේ මරණයෙන් පසු රජ වෙනවා. මේ අතර එක්ස් වයිෆ් කොටාව කර ගහන් කැළෙන් එළියට ඇවිත් හිඟා කකා කොටාව රක්‍ෂා කරනවා. චූල පදුම රජු එක දවසක් ඇතා පිට යද්දි මේ ඩබල දැකල අතීත කතාව මිනිසුන්ට කියල ගෑනිට දඬුවම් කරනවා. සාදු කියන්න පින්වතුනි!

ජාතක කතා කියන්නෙ බුද්ධ දර්ශනය නෙමේ ඒ නිසා බුද්ධ දර්ශනය විවේචනය කරන්න ඒව ගැන කතා කරන්න එපා කියන අය කතා නොකරන කාරනය තමයි ජන ජීවිතයට ජාතක කතා කොතරම් කා වැදිලද කියන එක. ජාතක කතා පන්සිය ගණනක් තිබ්බත් ටොප් හිට් වෙලා තියෙන්නෙ ඒවයේ අජූතම ජාතක කතා ටික. මේකට සම්පූර්ණයෙන් වග කියන්න ඕනෙ හාන්දුරැ සෙට් එක. හැබැයි හාන්දුරැ සෙට් එක හිතුවෙ නෑ තාක්‍ෂනේ දියුණු වෙලා අපි වගේ කොමනර්ස්ලටත් මේ පොත් අවේලබල් වෙයි කියල. උඹල තාක්‍ෂණේට බැන්නට ඔන්න ඕව තාක්‍ෂනේ දියුණු වෙච්ච එකේ හොඳකම. නැත්නම් ඕකුන් මළාට චූල පදුම ජාතකේ මුල කියන්නෙ නෑ. 

චූල පදුමගෙ චරිතයේ විශාල ගැටළු තියෙනවා. පිටුවහල් කලේ මේ පිරිමි හත්දෙනා පමණයි, උන්ගෙ ගෑනු ආතල් එකේ මාළිගාවෙ නොඉඳ ඕන දුකක් විඳින්න බලන් උන් එක්ක ආව එක ලොකු කැප කිරීමක්. එහෙම කරපු බාළ නෑනලව මරන් කාපු එක ඉතාම නින්දිතම වැඩක්. බෝධිසත්ව ඒක අනුමත කරල තමන්ගෙ මස් කෑල්ල ක්ලේම් කලා. ඒ කරල තමන්ගෙ වාරෙ මග හැරිය. ඒකත් හරි අවස්ථාවාදීයි. ඕක හරියට ලියනව නම් ලියන්න ඕනෙ පළමු දා බාලම නෑන මරද්දි බෝධිසත්ව ඒකට විරැද්ද වෙලා ගෑනි එක්ක පලා ගියා කියල. මේව ලියපු යුගයේ මිනිස් ශිෂ්ඨාචාරය ගෑනු සහ ළමයි සතුන්ට මදක් ඉහළ තැනක තබපු කාලයක්. ඒ නිසා ළමයි වැඩකාරකමට දීම, ඊයෙ හැමිනුන ගෑනිව අද බඩගින්නට මරන් කෑම වගේ කාරණා එදා ඒ තරම්  අවුළක් නෑ. ඒව හරියට හරකෙක් වැඩකාරකමට දීම, එළුවෙක් බඩගින්නට මරන් කෑම වගේ සිද්දි. 

චූල පදුම පෙන්නල තියෙන්නෙ හෙන ෆිසිකලි ෆිට් පොරක් වගේ. ඒ වගේම ගෑනිට ලේ බොන්න දෙන්න දණිහ කැපුවෙ කඩුවෙන්. ඒ කියන්නෙ ආයුධත් තිබ්බ. දාහතරක් කැලේ වැදුනම ඉන් හතක් ෆිට් ආයුධ සන්නද්ධ පිරිමි වෙලා සතෙක් එළා ගන්න බැරිද? ගෑනු හයක් දවස් හයකදි කෑවෙ බඩගිනි උහුළන්නට බැරිව නොවේ. බඩගිනි උහුළන්නට බැරි මට්ටමට එන්නෙ දවස් ගණනක් බඩගින්නෙ හිටියොත්. පළමුදා කාකස් එක දහතුනට කැපුව, හයවෙනිද අටට කැපුවෙ, ඒ කියන්නෙ මස් කෑල්ල එන්න එන්න ලොකු උනාට මුන්ට දවසකට එකක් මරන්නම ඕන උන එකත් ලියපු එකාගෙ අදක්‍ෂකම.

දවස් ගනන් මස් එසේ කුණු නොවී තියා ගන්න බෑ හයවෙනිද වෙනකම්, එතනත් කතාව අන්තිම දුර්වලයි. ඒ කෑල්ල ඕනෙම නෑ කතාවට.

තිබහට මුහුදෙ ලුණු වතුර බොන්න බෑ වගේම ඊටත් වඩා අධික ළවණ සාඳ්‍රණයක් ඇති ලේ බොන්නත් බෑ. ලියපු එකාගෙ නූගත්කම.

එම් එස් ප්‍රනාන්දුගෙ ගීතයේ පලවෙනි කොටසේ කියනව වගේ සල්ලි ස්ටේටස් පෙනුම ආදී දේ වලට සෙට් වෙන ගෑනු කරන දේට සපුරා ප්‍රතිවිරැද්ධ දේ ඇය කලේ - anti-gold digger behavior. ඇය වල් ගෑනියක් නම් කැලේදි කොටාට ලේසියෙන් ෂොට් එක දීල ගමට ඇවිත් තව පිරිමි ඇසුරැ කරන්නට තිබ්බා, නමුත් ඇය තමන් තෝරගත්ත ආදරය වෙනුවෙන් කැප උනා, ඇය තමන්ගෙ වාසියට බෝධිසත්ව සයඩ් එකේ තියා ගත්තෙ නෑ, මරා දමන්න තීරණය කලා. ඒ අතින් ඒකි අවන්කයි. නැතිව ඇය කොටාව තෝර ගත් බව චූල පදුමට කියන්නද? ඒක අමු මිනීමරැවක්. මේ ගෘප් එක ඇවිල්ල එකට හිටපු ආදරවන්තියන් මරන මිනි මස් කන ලේ බොන ට්‍රයිබලිස්ටික් සෙට් එකක් ඉතින් මේව නෝමල්. 

මේ ගෑනි බීඩි එස් එම් වලට කැමති එකියක් බව පේනව. ඒ කාලෙ ගෑණුන්ට තමන් කැමති දේ කරන්නට බෑ. තාත්තට, නෑයන්ට, රජාට, තව පිරිමින්ට ඕන විදියට කසාද තීන්දු උනේ. නමුත් කැලේදි එයාට තමන් කවුද තමන්ට ඕනෙ මොනවද කියල අවබෝධයක් ආව බවක් පේන්නෙ.

ඊටත් බාල නෑනල මරන් කෑමේ දිට්ඨ ධම්ම වේදනීය පව ගෙවන්නත් එපෑ. ගෑනි චූල පදුමට චපල උනාට කොටාට අවන්කව ලව් කරපු එකම මදෑ. පහසුවෙන් දාල යන්න හැකි උනත් ඇය එසේ කලේ නෑ. අනික ඇය තෝරගත්තෙ මුදල් නැති අතපය නැති විරෑපි කෙනාව අනාගත රජාව අතෑරල, පැහැදිළිවම ඇය ගෝල්ඩ් ඩිගර් කෙනෙක් නොවේ. තමන්ගෙ බාල නෑනල මරන්් කාපු අමු ට්‍රයිබල් කැනබලිස්ට්ටික් එකාට වඩා කොටාගෙ කොළිටිය වැඩියි තමා එක අතකට. 

ඉහත ගීතයේ ගෑනුන්ට අපහාස කරල අම්මව උඩ දැමීම හරියට සමාජ මාධ්‍ය වල ෆේක් ප්‍රොෆයිල් හදන් අසාධාරණව ඊරිසියාවට දොස්තරලට පස් පඩන්ගුවෙ බනින නමුත් තමන්ගෙ පවුලේ දොස්තර ලඟ නඟුට කකුල් දෙකේ ගහගෙන පවුලේ දොස්තර උඩ දැමීම වගේ තමන්ගෙ වාසියට නඩත්තු කරන තර්ක. කවදාවත් ප්‍රධාන කුළකයට බණින ගමන් ඒකෙ උපකුළක රකින්න බෑ. මේ වගේ ගොබ්බ අදහස් දිගින් දිගටම සමාජගත උන එකෙන් උනේ තමන්ගෙ අම්මට වැඳල පාරට බහින පුත්තු අනුන්ගෙ අම්මලව කිසි අවුළක් නැතිව වැනසීමයි. 

එහෙම නැතුව ගෑනුන්ට අවම ගෞරවය දීමටවත් පිරිමින්ව හුරැ කලා නම් හැමෝගෙම අම්මලව රැකෙනවා. අවාසනාවට එවැනි දේවල් ජාතක කතා වලින්ම උළුප්පල ජන ගත කරන්නටත් ඒ මගින් බෞද්ධ සමාජය විනාශ කරන්නටත් ලොකු දායකත්වයක් ආගමික පූජකයොන්ගෙන් ලැබුනා.

මේ කතාවෙන් ගන්න පුළුවන් ආදර්ශ තමා ;

1. ගෑනියෙක්ව මානුශීය වශයෙන් තේරැම් නොගෙන පෙනුම ස්ටේටස් ආදියට කසාද බඳින්න එපා

2. අනුන් වැරදි කරද්දි තමන්ගෙ වාසියට ෂේප් වෙන්න එපා 

3. මිනී මරපු/මිනී මැරීමට අනුබල දීපු/මිනී මස් කාපු (බුදුන් මස් වර්ග කීපයක් කෑම තහනම් කලා මිනී මස් ඉන් එකකි) කෙනෙක් බුදු උනා නම් ඊට මෙහා පව් කරපු හැමෝටම බුදු විය හැක.

 -to be continued